6 ноябрьдә Казанда «Азатлык» Татар яшьләре берлеге активистлары Татарстан Конституциясе көненә багышланган традицион акция үткәрделәр. Чара кысаларында яшьләр шәһәр урамнарында 3000 татар байрагы таратып, бу көннең татар халкы өчен әһәмиятен һәм милли үзаңны ныгытуны ассызыкладылар. Рәсми хакимиятләрнең бәйрәм котлауларына карамастан, «Азатлык» акциясенә каршы көрәш тә булды.
«Азатлык» лидеры Наил Нәбиуллин билгеләп үткәнчә, Татарстан Конституциясе – ул юридик документ кына түгел, ә татарларның иреккә омтылуының, үз хокукларын, мәдәниятен һәм телен саклап калуның символы. Ул мондый чараларның җәмгыятькә милли бердәмлекнең мөһимлеген, мәдәни үсешкә һәм милли хокукларга көрәшнең әһәмиятен искәртүен ассызыклады. Нәбиуллин әйтүенчә, татар халкы өчен Конституция көне – үз асылын һәм гореф-гадәтләрен аңлау, аның белән горурлану көне.
— Бу акцияне без 2009 елдан башлап ел саен үткәрәбез. Төп максатлар – татарларда милли үзаңны күтәрү һәм Конституция көне турында искә төшерү. 1992 елда Татарстан Конституциясен кабул итү – Татарстан һәм татар халкының яңа тарихында иң мөһим вакыйгаларның берсе. Конституция татар теленең дәүләт статусы белән күп нәрсәне хәл иткән, – дип билгеләп үтте Наил Нәбиуллин.
Быелгы акцияне үткәрү җиңел булмады. «Азатлык» вәкилләре сүзләренчә, активистлар һәм волонтерлар инде 6 ноябрьгә берничә көн кала «югала» башладылар, ә кайберләре чара башланырга берничә минут кала хәбәрләргә җавап бирүдән туктадылар. Шәһәр үзәгендәге байраклар таратыла торган урыннарда күп кенә полиция хезмәткәрләре пәйда булды, ә активистларга штат киемендәге кешеләр килеп сөйләшкәннән соң, алар юкка чыга башладылар.
— Бу татар милли хәрәкәтенә басым һәм акцияне читтагы тапкыр өзәргә омтылыш. Моңарчы мондый хәлләр Суверенитет көнендә дә, Татарстан туграсы һәм байрагы көнендә дә булган иде. Ачык рәвештә массакүләм куркыту бара, хәтта татар байракларын гына тараткан кешеләрнең дә өйләренә киләләр. Бу — акылга сыймаслык хәл. Татар байракларын тарату – законга каршы гамәлме әллә?! Татарстан байрагы хәзер тыелганмы?! Ни өчен мондый күрелмәгән басым ясала?!
Бу юлы без активистларга саклану өчен полиция белән аралашудан читләшергә киңәш иттек. Шунлыктан, акция күчмә форматта үткәрелде: бер урында берничә минут байраклар тараттык, аннары икенче урынга күчә бардык. Шулай итеп, барлык төп үзәк урыннарны колачлап, барлык байракларны да таратып бетерә алдык, – дип сөйләделәр «Азатлык»та.
Конституция көнендә «Азатлык» лидеры татар халкының төп хокуклары һәм татар һәм рус телләре тигезлеген яклаган Конституциянең «йоклаучы» 8 нче маддәсе турында искә төшерде.
— Татарстан хакимиятләреннән татар халкының хокукларын яклау буенча җитди адымнар көтәбез. Татар телен мәктәпләрдә мәҗбүри укытуны кайтару, татар балалар бакчалары, мәктәпләр һәм университет кебек милли белем бирү системасын булдыру мөһим. Шулай ук Татарстан Президенты институтын һәм Конституция мәхкәмәсен дә кире кайтарырга кирәк. Без татар теленең дәүләт статусын гамәлгә куюны таләп итәбез. Моннан тыш, Татарстан Конституциясенең 11 нче маддәсенә ярашлы рәвештә республика дөньяви дәүләт булып тора, һәм дини оешмалар дәүләттән аерылган булырга тиеш. Шулай ук 12 нче маддә буенча Татарстанда идеологик күптөрлелек таныла. Хәтер көнендә митинг, йөрешләр һәм хәтта Сөембикә манарасы янында бабаларыбызны искә алу чараларын үткәрү тыелган вакытта, 4 ноябрьдә православ чиркәүләр йөреше үткәрелә. Бу Татарстан Конституциясе куйган тигезлек һәм гаделлек принципларына каршы килә, һәм без бу таләпләрнең үтәлүен сорыйбыз! — дип ассызыклады Нәбиуллин.