Abdullah Tokay

10 Mart 1913

Ey muharrir, kaysına birgen yeşin köz kibriya

Ey musavvir, kimge birgen pak ve çın söz kibriya.

Kayt eli munda vatanga, kayt eli sargaytma, eli,

Köz karaşından kirer yer tapmasınçı kir, riya

Altı yılda özgerip kitti lûgat hem istılâh,

Sevdegârlikdir ziyalılık ve sevdadadır tik ziya.

Canlırak turmuş da bitti, şanlırak bir iş de yok,

Birbirin çeyniy bişinci yıldagı köp evliya.

Altı yıl turdu çobansız ayrılıştı yaş kütüv

Kart büri kük barı kurgan ayrım ayrım bir uya.

“Ul Ömer’den korka şeytanlar” digen tüslü Rasûl,

Bir karaşın ıñ şuma yalgançını sözden tıya.

———

Ey muharrir, ki kime vermiş şimşek gibi göz kibriya¹

Ey musavvir, ki kime vermiş pak ve çın² söz kibriya

Dön hele bu yana vatana, dön hele (beklemekten yüzümüzü)

sarartma ya

(Senin) bakışından girecek yer bulamaz kir ve riyâ

Altı yılda³ değişiverdi lûgat hem istilâh

Aydınlık tüccarlıktır, ve ticaret de tek ziyâ (aydınlık)

(Biraz) canlı yaşam da bitti, (biraz) şanlı bir iş de yok

Birbirini çiğnemekte beşinci yılın⁴ çok evliyâ(sı)

Altı yıl durdu çobansız ayrıldılar genç sürü

Kart börü (kurt) dek hepsi kurmuş ayrı ayrı bir yuva

“O Ömer’den korkuyor şeytanlar” demiş dek Rasül,

Bir bakışın(dan) en düzenbaz yalancı sözden cayar.

(*) “Tokay” mecmuası, s. 207, Tokyo, Matbaai İslamiye, yıl 1933.

(1) Kibriya: Ululuk, Allah’ın sıfatlarından,

(2) Çın: Gerçek, Kaysına: Hangisine, yani kime.

(3) Altı yıl: Muharrir Ayaz İshakî 6 yıl sürgün, hapis ve firardan dolayı Kazan şehrine gelememiştir.

(4) Beşinci yıl: 1905 inkılâbını kastetmekte.

Muharrir Ayaz İshakî’ye sürgünde iken hitap eden Abdullah Tokay’ın bu şiiri onun sürgünden kurtulma tarihlerine rastlar. Tokay’ın da son şiirlerindendir. Kaderin zalim bir emri olarak Abdullah Tokay, çok istediği halde, muharriri şahsen tanıyamamış, bu yüzden sık sık arkadaşlarına yakınmıştır. Ölüm döşeğinde onun sürgünden kurtulma haberi üzerine bu şiiri yazmış olacaktır. Tokay bu şiirden 23 gün sonra ölmüştür.